Noord-Jutland: van Cold Hawaii naar oesters rapen in de Limfjord

Bestemmingen, Foodtrips, Hotspots

Waarschijnlijk is voor iedereen de eerste trip naar Denemarken, een trip naar Kopenhagen. Voor mij is dat na het eerste bezoek met stip een van de favoriete steden van Europa geworden. Maar het land heeft natuurlijk meer te bieden dan alleen de hoofdstad. Vandaar dat een foodtrip met als thema ‘een oestersafari in de Limfjord in Noord-Jutland’ een geweldige mogelijkheid was om meer van het land te zien. En om opzoek te gaan naar oesters in Noord-Jutland.

De trip speelt zich af in de regio’s Thy en Mors in Noord-Jutland. Voor mij totaal onbekend en stiekem weet ik vrij weinig hoe het land is opgedeeld. Want Denemarken is op te delen in de regio’s Jutland, Funen en Seeland. Iedere regio weer iets anders. De Denen gaan zelf graag in Jutland op vakantie. Voor deze trip vloog ik op Aalborg om daarna door te reizen naar Noord-Jutland.

Waddenzee en natuur

Als je de regio Thy en Mors moet omschrijven dan gaat het gelijk over de (Wadden)zee en de prachtige, ongerepte natuur. Het is niet gek dat veel dertigers uit de grote steden (Kopenhagen, Aalborg, Aarhus en Odense) wat meer landelijk gaan wonen. Dat geldt dus ook voor de regio Thy. Dit heeft ook gevolgen op gastronomisch gebied, want steeds meer creatieve chefs weten de regio te vinden. Dit heeft alles met het idee van de ‘New Nordic Cuisine’ te maken waar respect voor wat de zee en natuur te bieden heeft.

Uitkijken op zee

Denk je aan natuur en stadjes aan zeen, dan moeten er overal wel vuurtorens zijn. Voor mij niet het eerste waar ik bij deze trip aan dacht. Toch ben ik ingepakt door vuurtorens in Hanstholm en Lodbjerg. De vuurtoren van Hanstholm is een bijzonder bouwwerk van 23 meter hoog. Zijn vuurtorenlicht is het sterkste licht van Denemarken. Om een beeld erbij te schetsen, het licht is op zo’n 40 kilometer op zee nog waar te nemen. De vuurtoren van Lodbjerg heeft dan weer een prachtig uitzicht over Nationaal Park van Thy. Daarbij heeft hij een bijzondere functie gehad tijdens de Tweede Wereldoorlog en is nog veel van die tijd terug te vinden.

Nationaal Park Thy

Het Nationaal Park Thy is het oudste van Denemarken en beslaat meer dan 200 km². Het loopt langs de kust dus bestaat duinen, zandstranden en natuurlijk bosgebied. Het is best een ruw gebied dus je vindt er allerlei fiets- en voetgangerspaden om lekker van de natuur te genieten. Omdat er veel moois groeit, is het ook een plek om flink te foerageren. Je vindt er onder meer: bessen, cantharellen en eekhoorntjesbrood.

Unieke surfspots

Een van mijn goede vrienden heeft ooit tijdens een stage bij een architectenbureau in Kopenhagen een ‘beachclub’ ontworpen die nadat hij terug in Nederland was is gebouwd. Toen ik het hoorde, dacht ik vooral: wat hebben ze daar nu weer aan in Denemarken? Het antwoord vond ik in Klitmøller, want langs de kustlijn van 50 kilometer vind je 31 surfspots. Het is omgedoopt tot Cold Hawaii omdat je er het beste in de winter kan surfen. En het is een van de tofste plekken ter wereld voor wind- en kitesurfers.

Oud wordt weer nieuw

Aan iedere kust heb je allemaal kleine dorpjes waar gevist wordt. Zo heeft deze regio dorpen als Agger, Klitmøller en Hanstholm. De ligging ten opzichte van de Noordzee en natuur heeft altijd invloed gehad op de functie van de dorpen. Zo vind je in Hanstholm de grootste commerciële vissershaven van Denemarken. Toch zie je aan alles er omheen dat het niet meer is zoals vroeger.

De visserij levert veel werkgelegenheid op, ook voor veel arbeidsmigranten uit Aziatische landen. Vanuit de regio wordt er actief gekeken en gehandeld om de toekomst van de kustregio en deze dorpen niet alleen van de visserij afhankelijk te maken. Het mooie is dan ook om te zien dat lokale ondernemers en bestuurders de schouders eronder zetten en dit omarmen.

Madbar Hanstholm

Een van de mooie voorbeelden op dit gebied is Madbar Hanstholm. Een lokaal restaurant waar het menu bestaat uit alles wat in de regio voorhanden en in het seizoen is. Dat levert veel mooie visgerechten met vissen uit de zee. Maar ook met de yellowtail kingfish die op een steenworp afstand wordt gekweekt bij Sashimi Royale. Dit moet een duurzame oplossing zijn voor bepaalde vissoorten die bedreigd worden door overbevissing.

Op de boerderij

Proefondervindelijk heb ik op Malta en in Sorento geleerd dat als er iets van een ’tasting’ in de ochtend op het programma staat, dat er dan daadwerkelijk gewoon gedronken wordt. De tweede dag begon namelijk met een bezoek aan de familieboerderij en -distilleerderij Gyrup. Die ligt aan de rand van Nationaal Park Thy en is al acht generaties lang in het bezit van de familie.

Thy whisky

Het verhaal van Thy Whisky begint allemaal in 2010 met het eerste whiskyexperiment. De twee zwagers Andreas en Jakob beginnen wat te klooien in een van de schuren op de familieboerderij van hun vriendinnen. Het begint dus als een leuke hobby en met dat idee wordt er verder geëxperimenteerd. Rond kerst 2015 worden er serieuze gesprekken gehouden over de opvolging van boerderij Gyrup. De twee gezinnen besluiten hun baan en leven in Kopenhagen achter zich te laten en (terug) te verhuizen naar Thy. Een van de doelen is om serieus in de whisykbusiness te stappen.

Inmiddels is het een van de bekendere whiskydistilleerderijen in Denemarken, en zitten ze op dat gebied Stauning op de hielen. Het vette is dat ze echt alles onder één dak doen, van mouten tot distilleren en bottelen. Ze willen dat de regio heel duidelijk in hun whisky’s terugkomt. Dat begint al met de manier van rijpen in hun nieuwe warenhuis. Dat is een ruimte waar de weergetijden en wind vrij spel hebben. Mocht je nieuwsgierig worden: de whisky’s zijn nog niet in Nederland verkrijgbaar, máár ze hebben wel verschillende biersamenwerkingen gedaan met De Moersleutel.

Restaurant Tri

Restaurant Tri in kustplaats Agger is voor mij de reden dat de regio de komende jaren gastronomisch op de kaart gaat zetten. Het geesteskind van chef Nicolas Min Jørgensen is een openbaring. Zelf stond hij als chef-kok bij sterrenrestaurant Substans in Aarhus in de keuken en was hij aanvoerder van het Deens nationale chefsteam. Hij is een aanhanger van The New Nordic Cuisine en dat merk je in het restaurant aan alles.

Het restaurant ligt centraal in het dorp en is eigenlijk helemaal van glas dus lekker licht en helemaal open. De chef heeft een bijzondere visie op eten en drinken en werkt uitsluitend met verse, lokale producten en dat merk je aan alles. Hij vertelt de verhalen van de Noordzee, Limfjord en de seizoen op ieder bord dat zijn keuken verlaat.

Dat doet hij met alleen een souschef en een sommelier, groter is het team niet. Het verhaal dat hij vertelt met zijn gerechten zijn naast bijzonder smaakvol ook echt kunstwerkjes op het bord (of waar iets ook op geserveerd wordt). We kregen er een voorproefje en ieder gerecht smaakte naar meer. Een avondje dineren bij Tri is een happening, want al gelang het seizoen kan het uit vijftien gangen bestaan. Het eten is hier echt van een subliem niveau, dat gaat ook de experts heel snel opvallen.

Venø Seafood

Een van de meest verrassende plekken in deze regio moet wel Venø Seafood zijn. Het klinkt allerminst spannend, maar de 25-jarige Kristian Borbjerggaard heeft zich in een paar jaar tijd opgewerkt als dé oesterkoning van Denemarken. Hij is de derde generatie uit een vissersfamilie en is een heel pientere gast die wel wat zag in oesters in Noord-Jutland. Het begon voordat hij de oesterkoning werd met een kleine hoeveelheid oesters in- en verkopen. Dat sloeg aan en inmiddels is hij binnen een paar jaar verantwoordelijk voor 80% van de Deense oesters die in Denemarken worden gegeten.

Oesters kweken

Dat komt mede doordat hij goed samenwerkt met de vissers in de buurt. Zo heeft hij toegang tot al het moois dat de Limfjord te bieden heeft. In grote bassins kweekt hij oesters met het water uit de fjord, maar ook platvis, schol en tarbot. Met respect voor de omliggende natuur heeft hij zich opgewerkt tot dé leverancier van oesters aan alle bekende sterrenzaken zoals Noma en The Alchemist. En dan niet alleen voor de oesters, maar ook voor kreeft. We kregen er verschillende oesters te proeven, waaronder de laatste echte Deense oesters voor de komende drie jaar omdat deze weer eerst moesten aangroeien in de Limfjord.

Limfjordens Hus

Het is geweldig om in deze regio te zien dat er zoveel gedaan wordt met de Limfjord. Misschien ook niet onlogisch aangezien het op gebied van eten veel te bieden heeft. Dat merk je ook bij restaurant Limfjordens Hus. Daar zwaait chef Rasmus Kardyb de scepter sinds januari 2020. Hij zocht de Limfjord op na tien jaar in de beste restaurants in Kopenhagen te hebben gewerkt.

Aan de haven in het kleine plaatsje Glyngøre (daar komt Tour de France-winnaar Jonas Vingegaard vandaan) heeft hij dit restaurant een paar jaar geleden geopend. Zijn visie laat zich het best vertalen naar heel veel respect voor tradities, de fjord, lokale ingrediënten en dat modern vertalen. Voor de lunch kun je er bijvoorbeeld alle vormen van smørrebrød vinden: roggebrood met allerlei toppings, voornamelijk uit de Limfjord.

Danish Shellfish Centre

Misschien wel het tofste van deze trip en misschien wel alle trips dit jaar: de oestersafari. Aan de Limfjord zit het Danish Shellfish Centre (DSC) dat een onderzoeks-, communicatie- en ervaringscentrum is. Voor ons was het de plek voor een geweldige ervaring: zelf oesters vangen in de Limfjord. Allereerst schoten we een pak aan waarmee je tot je oksels in het water kon staan en je kleren droog bleven.

Oesters rapen Noord-Jutland

Helaas was het een beetje een bewolkte en regenachtige dag, dus het was wat aan de koude kant en het water een beetje wild. Dat mocht de pret natuurlijk niet drukken, want zo’n kans laat je niet liggen. Uiteindelijk heb ik een oester los weten te wippen met mijn -soort van- oesterschepnet. Met een redelijk gevuld vangnet kwamen we terug aan wal en hebben we met een mooi glas witte wijn de meer dan verse oesters gegeten. Een mooier slot van deze trip was niet te bedenken.

Wes van Geneijgen
Laatste berichten van Wes van Geneijgen (alles zien)